Cúng tất niên là phần không thể thiếu vào đêm 30 Tết. Vậy mâm cúng tất niên gồm những gì? Hãy cùng NGON.ONLINE khám phá trong bài viết dưới đây.

1. Cúng tất niên là gì?

Cúng tất niên là nghi lễ đánh dấu việc kết thúc năm cũ để bước qua một năm mới. Tất niên thường được tổ chức vào đêm 30 tháng Chạp (nếu là năm đủ) hoặc 29 tháng Chạp (nếu là năm thiếu). Sau khi cúng, các thành viên trong gia đình sẽ cùng quây quần bên nhau để cùng thưởng thức bữa cơm tất niên.

Bên cạnh các thành viên trong gia đình, gia chủ có thể mời thêm bạn bè hoặc người thân đến dự. Việc cúng tất niên vẫn được người dân gìn giữ cho đến ngày nay. Tuy vậy, các món ăn trên mâm tất niên đã có khá nhiều sự thay đổi theo xu hướng hiện đại và khẩu vị của gia đình.

2. Mâm cúng tất niên gồm những món nào?

Tùy điều kiện của gia chủ cũng như sở thích của các thành viên trong gia đình mà mâm cúng tất niên giữa mỗi nhà sẽ có một chút khác biệt. Thế nhưng, nhìn chung thường gồm các món sau đây:

• Heo sữa quay.
• Bánh bao.
• Trầu cau.
• Chè, xôi, cháo trắng.
• Tam sên: miếng thịt ba rọi, 1 con tôm (hoặc cua) và 1 cái trứng vịt.
• Mâm ngũ quả.
• Hoa.
• Nhang rồng phụng.
• Đèn cầy.
• Gạo, muối.
• Trà, rượu, nước lọc.
• Giấy tiền vàng mã.
• Bánh kẹo.
• Gà cúng.
• Bánh chưng hoặc bánh tét.
• Chả lụa.
• Bình hoa, lư nhang.

3. Sự khác biệt của mâm cúng tất niên giữa các vùng miền

Không chỉ ảnh hưởng bởi gia chủ, mâm cúng tất niên còn phụ thuộc tập quán của các vùng miền, cụ thể:

Miền Nam	Miền Trung	Miền Bắc
Đĩa bánh tét. Chén củ cải ngâm nước mắm. Tô canh măng tươi. Tô canh khổ qua nhồi thịt. Thịt kho tàu. Đĩa thịt heo luộc. Đĩa gỏi tôm thịt. Đĩa nem. Đĩa chả giò.   Đĩa dưa giá. Đĩa củ kiệu.	Đĩa bánh tét/ bánh chưng. Đĩa dưa món. Đĩa giò lụa Huế. Đĩa gà bóp rau răm. Đĩa thịt đông. Đĩa chả Huế. Đĩa thịt heo luộc. Giá chua. Bát ninh măng khô. Bát miến Huế. Đĩa ram.	Bát móng giò hầm măng lưỡi lợn. Bát bóng nấu thập cẩm, Bát miến nấu lòng gà, Bát mọc. Đĩa bánh chưng, Đĩa thịt đông, Đĩa thịt gà luộc Đĩa giò lụa, Đĩa giò xào, Đĩa nộm và Đĩa dưa hành muối.

4. Cần lưu ý gì khi bày mâm cúng tất niên

Mặc dù có thể linh hoạt trong một số món ăn trên mâm cúng tất niên, thế nhưng sau đây là những điều mà bạn cần cực kỳ lưu ý để bắt đầu một năm mới tốt lành:

• Không dùng trái cây giả hoặc hoa giả khi cúng tất niên.
• Cỗ cúng (cả mặn và chay) nên đặt ở dưới cái bàn bên dưới.
• Trên bàn thờ chính chỉ để hoa tươi, quả tươi, một ít tiền vàng mã hoặc bánh chưng, xôi, chè.
• Tuyệt đối không cắm “cành vàng lá ngọc” (hàng mã) lên bàn thờ vì có chứa nhiều trường khí âm không tốt.
• Cần chuẩn bị lễ cúng trước bữa cơm Tất niên.
• Mâm cơm không được xuề xòa, như bữa cơm thường ngày.
• Không đùa cợt, giỡn khi cúng.
• Tránh có đổ vỡ cả khi cúng lẫn trong bữa cơm.
• Tạo không khí vui vẻ trong bữa cơm. Đồng thời kiêng kỵ chuyện cãi nhau, chửi rủa người thân và người khác.

5. Văn khấn lễ tất niên ngày 30 Tết

Trong lễ cúng tất niên 30 Tết, gia chủ cần phải đọc văn khấn để cầu phúc, may mắn cho gia đình. Sau đây là văn khấn lễ tất niên theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam – NXB Văn hóa – Thông tin:

Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần khấn)

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.

Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.

Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ …

Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm … (Ví dụ: 2019)

Tín chủ (chúng) con là: … (Tên các thành viên trong gia đình. Ví dụ: Nguyễn Văn A, Trần Thị B….)

Ngụ tại: … (Địa chỉ nhà hiện tại. Ví dụ: Số 1, Phan Văn Trị, phường 5, Quận Gò Vấp)

Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.

Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.

Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án tọa, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khỏe, gia đình hòa thuận.

Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.

Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần khấn, 3 lạy).

Tất niên là thời gian để các thành viên gia đình cùng bên nhau, đón chào một năm mới đầy sự may mắn. Hi vọng bài viết trên đã cung cấp những thông tin bổ ích để bạn có thể dễ dàng chuẩn bị mâm cúng tất niên thật tươm tất. Chúc bạn sẽ thành công và có một năm mới tràn đầy hạnh phúc.